Het pgb in ouder- en wooninitiatieven in gevaar?

Minister Helder van VWS heeft in een brief aan de Tweede Kamer gereageerd op het rapport “betekenis en waarde van het pgb”. Zij geeft aan hoe zij de zorg voor iedereen betaalbaar, beschikbaar en bereikbaar wil houden en hoe het pgb daaraan kan bijdragen.

In de brief is een thema gewijd aan de wooninitiatieven.

Het streven van het kabinet is dat “wooninitiatieven die feitelijk als zorg in natura functioneren niet meer (structureel) via pgb gefinancierd moeten worden”. Geclusterde zorg past volgens de Minister niet bij de kerngedachte van het pgb als individueel instrument voor eigen regie.

De Minister kijkt kritisch of het pgb een passende leveringsvorm is.

De Minister wil wooninitiatieven die feitelijk als zorg in natura functioneren niet meer (structureel) via pgb financieren. Zij kunnen dan een contract met het Zorgkantoor afsluiten voor zorg in natura. In bewoner- en ouderinitiatieven ziet de Minister in het algemeen meer waarborgen voor het voeren van eigen regie. Ook daar zouden dan weer regels voor moeten komen om aan te geven in welke mate eigen regie minimaal vorm moet krijgen voor budgethouders. Ook ziet zij problemen wat betreft de continuïteit van de initiatieven door de onduidelijkheid wie de rol van de ouders zal overnemen.

Het netwerk ouder(woon)initiatieven (waar RPSW deel van uitmaakt) heeft vraagtekens bij de gekozen route en wil allereerst in gesprek met het Ministerie.

Het lijntje tussen ouder- en overige wooninitiatieven is dun. Het staat en valt met de vraag hoe een ouderinitiatief wordt gedefinieerd. Wij zijn geen voorstander van het onderscheid dat de Minister maakt want het doet geen recht aan de verscheidenheid aan ouderinitiatieven. De kracht van ouderinitiatieven voor budgethouders is dat er meer zorg in de nabijheid mogelijk is, dat passende zorg wordt geboden en dat bewoners of hun vertegenwoordigers regie kunnen voeren over wie, wanneer werkt waarbij de visie van het initiatief leidend is. Wie betaalt, bepaalt! Binnen ZIN, als alternatief, is er niet of nauwelijks sprake van eigen regie.

In dit kader is het advies “Anders leven en zorgen” dat de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving heeft gegeven van belang. Daarin staat dat Ouderinitiatieven interessant zijn: omdat ze een individuele regeling (het pgb) opnieuw collectief maken om als groep informele zorgverleners meer greep te krijgen op de formele zorgverlening.

De raad kiest een andere invalshoek namelijk dat op een andere manier moet worden samengewerkt met het netwerk van de zorgvrager. Enkele aanbevelingen zijn:

Positioneer het informele netwerk als onderdeel van een team
Waardeer informele zorgverleners als gelijkwaardige partners
Laat strakke kwaliteitskaders los en vereenvoudig regels

Update 02-06-2022

De brief van de Minister van 20 mei jl. over “het pgb tijdens deze kabinetsperiode” heeft tot onrust geleid omdat daar o.a. in staat dat ouderinitiatieven weliswaar hun meerwaarde hebben aangetoond maar dat kritisch gekeken wordt of het pgb als leveringsvorm wel passend is. Daarmee werd de indruk gewekt dat het pgb voor deze woonvormen onder druk staat. Vorige week is met het Ministerie van VWS afgesproken om met het Netwerk ouder(woon)initiatieven, bestaande uit Per Saldo, LVOI, Naar Keuze, De Grasboom, APPI uit Almere, de Latei, RPSW en Woondroomzorg, binnenkort een gesprek te voeren over de genoemde brief van de Minister en over ons aanbod om een bijdrage te leveren aan ontwikkeling van de maatregelen die de Minister wil nemen.

Maandag jl. was er een gesprek met vertegenwoordigers van VWS met leden van de klankbordgroep wonen van Per Saldo. Tijdens dat gesprek bleek dat men het pgb wil behouden voor mensen die bewust eigen regie willen houden. De bedenkingen met betrekking tot het inkopen van gebundelde zorg vanuit pgb’s gelden niet voor ouder(woon)initiatieven en zouden vooral gericht zijn op andere wooninitiatieven die feitelijk als zorg in natura werken omdat eigen regie door bewoners of hun vertegenwoordigers ontbreekt. De Minister zal naar verwachting tijdens het Kamerdebat (nog voor de zomer) verduidelijking aanbrengen in bovenstaande zin.

Update 21-06-2022

Het gesprek van de leden van het Netwerk ouder(woon)initiatieven met VWS heeft op 17 juni jl. plaatsgevonden. Het was een nuttig gesprek.

Het commissiedebat over de brief van de Minister zal op donderdag 23 juni worden gehouden. Het debat is van 10 tot 13 uur. Op Live debatten | Tweede Kamer der Staten-Generaal kun je de Suze Groenewegzaal aanklikken en dan kun je kiezen voor video (kijken en luisteren) of audio (alleen luisteren). Een andere mogelijkheid is om via de App Debat Direct | Tweede Kamer der Staten-Generaal het debat te volgen. Het debat kan ook achteraf nog worden teruggekeken via Debat Gemist | Tweede Kamer der Staten-Generaal

Vanuit het Netwerk ouder(woon)initiatieven is ter voorbereiding bijgaande brief met bijlage verstuurd:

Update 13-07-2022

Tijdens het debat kwam duidelijk naar voren dat de minister grote waardering heeft voor bewoners- en de ouderinitiatieven. “Ik zie op die plekken ook hoe die persoonsgerichte zorg en eigen regie in de praktijk kunnen worden gebracht, zeker bij mensen met een levenslange, brede beperking, die heel bewust kiezen voor het pgb, om op die manier maximaal vorm te geven aan hun eigen leven of dat van hun kinderen. Daarbij staat de eigen regie heel hoog in het vaandel.”

De minister wil terug naar het oorspronkelijke uitgangspunt van het pgb: de eigen regie van het individu of zijn vertegenwoordiger ook in collectieve woonvormen.

Het hele debat is terug te lezen in het Verslag.

Op 8 juli jl. heeft de Minister in haar brief over het pgb aan de Tweede Kamer geschreven:

“Ik kom terug op dit besluit en pgb blijft beschikbaar voor kleinschalige wooninitiatieven. Veel van deze pgb gefinancierde wooninitiatieven zijn een aanvulling op de zorg in natura en versterken juist de bedoeling van pgb: eigen regie over hoe de zorgvraag wordt ingevuld. En daarmee regie over het eigen leven.
Helaas zijn er ook initiatieven waarbij er geen of zeer onvoldoende sprake is van eigen regie. En eigen regie is nu juist de kern van het pgb. Het blijft mijn voornemen om te bezien of deze initiatieven beter passen bij zorg in natura op basis van gecontracteerde zorg of deze initiatieven te helpen om de regie van de budgethouder in voldoende mate mogelijk te maken. O.a. wil zij dit doen met behulp van de checklist eigen regie.”

Bron: Pgb in wooninitiatieven | Tweede Kamer der Staten-Generaal

Daarmee lijkt de angel uit het verhaal (pgb als leveringsvorm staat ter discussie) te zijn gehaald.